معرفی مدل ارزیابی شخصیت هگزاکو

دیده بان کسب و کار: مدل شخصیتی هگزاکو از الگوهای ارزیابی شخصیتی نسبتاٌ جدید است که خصوصیت های شخصیتی انسان را در قالب 6 معیار ارزیابی می کند. این مدل می تواند در ارزیابی شخصیت کارکنان مورد استفاده قرار گیرد.

در این مدل صفات شناخته شده  شخصیتی، از طریق روش تجزیه و تحلیل عوامل به زیر گروه هایی تقسیم می شود تا بتوان از ویژگی های شخصیتی مربوطه دسته بندی های قابل کنترلی را ارائه داد . مطالعات انجام شده براساس فرضیات واژگانی ابتدا در زبان انگلیسی انجام شده و بعداز آن تحقیقات به زبان های دیگری همچون کرواتی ، هلندی ، فیلیپینی ، فرانسوی ، آلمانی ، یونانی ، مجارستانی ، ایتالیایی ، کره ای ، لهستانی و ترکی هم انجام شده است و از مقایسه نتایج ، مشخص شد که 6  عامل حاصل شده از تحقیقات در همه زبانهای دیگر همچون زبان انگلیسی با هم مشابه هستند . این عوامل به طور کلی صداقت – تواضع ( H) ، تهییج پذیری (E)، برونگرائی (E)، سازگار بودن ( A)، با وجدان بودن (C)، و تمایل به تجربه (o)، هستند . ویژگی های توصیف شخصیتی افراد که عموماً به هر یک از این 6 گروه تعلق دارند ، عبارتند از :

• صداقت – تواضع : خالص بودن ، صداقت ، ایمان و  وفاداری ، فروتنی و بی ادعایی در برابر موذیگری ، نیرنگ بازی ، حرص و طمع ، متظاهر بودن ، ریاکاری ، لاف زنی و خود بزرگ بینی .

• تهییج پذیری: احساسی بودن ، حساس بودن ، ترسوئی، اضطراب ، و آسیب پذیری در برابر شجاعت ، محکمی ، استقلال، خود اطمینانی و ثبات شخصیتی .

• برونگرایی : معاشرتی بودن ، سر زندگی ، برونگرائی ، حراف بودن ، بشاشیت و فعال بودن در برابر  خجالتی بودن ، منفعلی ، کم تحرکی ، درونگرایی، آرام و محتاط بودن .

• سازگار بودن : صبور بودن ، تحمل کردن ، آرامش داشتن، ملایمت، موافقت و آسان گیر بودن در مقابل کج خلقی ، ستیزه جوئی، لجاجت ، و تند مزاجی .

• با وجدان بودن  : مرتب و منظم بودن ، سعی و تلاش ، با دقت و کمال گرا بودن در برابر شلختگی ، مسامحه کاری ، بی ملاحظه بودن ، تنبلی ، بی مسئولیتی و فراموش کار بودن .

• تمایل به تجربه : روشنفکری ، خلاقیت ، غیر ستیزه جویی ، نوآوری و شوخ طبعی در برابر کوته بینی ، عدم خلاقیت و سنت گرایی .

شخصیتها اغلب براساس فرمهای خود ارزیابی یا گزارش همسالان ارزیابی می شوند . 6 عامل بالا از طریق یک سری سئوالات طراحی شده برای ارزیابی هر کدام از عوامل سنجیده می شوند .

ارتباط هگزاکو با مدل " 5عاملی شخصیت ":

مدل اخیر ، فراگیرترین مدل ساختار شخصیتی مورد استفاده نیز بر پایه تحلیل صفات توصیفی – شخصیتی استوار است . این مدل که شامل 5 عامل شخصیتی می باشد مدل « 5 عامل بزرگ » نامیده می شود . 3 عامل از عوامل این مدل یعنی برونگرائی ، با وجدان بودن و گشودگی به تجربه مشابه مدل هگزاکو است . دو عامل باقیمانده دیگر که سازگاری و روان نژندی ( قطب مخالف ثبات احساسی ) نیز مشابه عوامل سازگاری و تهییج پذیری مدل هگزاکو است – اما کمی محتوای این عوامل در این مدل متفاوت هستند . عاملهای سازگاری و تهییج پذیری در مدل هگزاکو در واقع وارونه شده همان عوامل در مدل « 5 عاملی » هستند. برای مثال خصیصه و ویژگی تند مزاجی در مدل « 5 عامل بزرگ » با روان نژندی و یا ثبات احساسی در ارتباط است. اما در مدل « هگزاکو » در حوزه سازگاری قرار می گیرد. بنابراین ، سازگاری در مدل « 5 عامل بزرگ » با سازگاری در مدل « هگزاکو» مشابه نیستند . مدل « 5 بزرگ » دارای عامل صداقت – تواضع نیست ، اما بعضی از خصیصه هایی که در زیر عامل صداقت – تواضع  مدل هگزاکو قرار می گیرند در زیر عامل سازگاری مدل « 5 بزرگ » جای داده شده اند . اگر چه تحقیقات اولیه تنها « 5 عامل بزرگ » را یافته بودند ، اما مطالعات جدیدتری که در زبانهای مختلف ( و نیز انگلیسی ) انجام شدند ، صفات و ویژگی های شخصیتی وسیعتری را به دست دادند که 6 عامل ذکر شده بالا را مطرح می کردند . نام 4 عامل مدل هگزاکو  (یعنی 4 عامل آن به جز صداقت – تواضع و تهییج پذیری ) از نام های « 5 عامل بزرگ » بر گرفته شده اند . نامهای عوامل براساس معنای متعارف خصوصیات و ویژگیهای جای داده شده در زیر هر کدام از آن عوامل انتخاب شده اند .

منبع:The HEXACO Personality Inventory

علی داوری: عضو هیات علمی دانشگاه تهران و مدیر سایت دیده بان کسب و کار